Độc quyền là gì? Độc quyền có khả năng gây ra một vài ảnh hưởng xấu đến thị trường và người tiêu dùng như mặt hàng giá cao, làm giảm sản xuất, cản trở sự phát triển kỹ thuật, công nghệ… Bài viết dưới đây, Thegioivoucher.vn sẽ cung cấp nhiều thông tin hơn về độc quyền là gì? Độc quyền gồm có yếu tố gì?, cùng thao khảo nhé!
Mục lục
Độc quyền là gì ?

Độc quyền là thuật ngữ trong kinh tế học chỉ về tình trạng thị trường chỉ có duy nhất một người bán và sản xuất ra sản phẩm không có sản phẩm thay thế gần gũi. Trong tiếng Anh monopoly biết rõ xuất xứ từ tiếng Hy Lạp monos (nghĩa là một) và polein (nghĩa là bán). Đây chính là một trong những dạng của thất bại thị trường, là hoàn cảnh cực đoan của thị trường thiếu tính cạnh tranh. Cho dù Trên thực tế hầu như chẳng thể tìm được trường hợp đáp ứng không tỳ vết hai chuẩn mực của độc quyền và vì thế độc quyền thuần túy có thể xem là không tồn tại nhưng những dạng độc quyền không thuần túy đều gây ra sự phi đạt kết quả tốt của lợi ích xã hội.
Độc quyền được phân loại theo nhiều tiêu thức: cấp độ độc quyền, tác nhân của độc quyền, cấu trúc của độc quyền… Độc quyền là hiện tượng trên thị trường chỉ có một doanh nghiệp hoặc một group công ty câu kết với nhau chiếm vị trí độc tôn trong việc cung cấp mặt hàng chắc chắn nào đó, cho phép họ làm chủ trọn vẹn cái giá sản phẩm để thu lợi nhuận tối đa và ngăn chặn các đối thủ chung ngành khác thâm nhập thị trường.
Các dạng đại diện của độc quyền trong nền kinh tế nước ta
Độc quyền trong nền kinh tế nước ta được đại diện thành nhiều hình thức đa dạng, có thể nói đến một vài hình thức sau:
Thứ nhất, hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh.
Đây chính là dạng hành vi mà theo đó, các đối thủ chung ngành sẽ không cho công ty khác tham gia kinh doanh, mở rộng hoạt động, ứng dụng công nghệ mới, ấn định sản lượng, tẩy chay không cung ứng sản phẩm hoặc dịch vụ.
Mặt khác, deal giữa các đối thủ chung ngành để phân chia địa bàn hoạt động, thị trường người bổ sung, người tiêu dung tương đối rộng rãi. Tình trạng các công ty thành viên của tổng doanh nghiệp phải mua hoặc bán sản phẩm với tổng doanh nghiệp hoặc các công trình tạo ra của địa phương phải dùng các mặt hàng (như xi măng, gạch…) trên địa bàn của tỉnh đó là tương đối rộng rãi. Thực trạng này giúp cho cạnh tranh nhiều lúc không hiện hữu hoặc bị bóp méo đi rất nhiều.
Thứ 2, hành vi sử dụng quá nhiều vị trí thống lĩnh thị trường
Hành vi này được làm trọng điểm bởi các công ty Nhà nước (tổng công ty độc quyền hoặc có khả năng thống lĩnh thị trường) sử dụng để kéo dài vị trí chi phối của mình trên thị trường. Các hành vi đó có thể là ấn định giá, phân biệt đối xử về giá, từ chối giao dịch, áp đặt các điều kiện ràng buộc bất phù hợp, làm giảm thị trường tiêu thị…
Tác nhân tạo ra độc quyền là gì?

Độc quyền là một cấu trúc thị trường ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế. Vậy nguyên nhân tạo ra nên trạng thái độc quyền là gì? Câu trả lời như sau:
Cạnh tranh kiểm soát yếu tố đầu vào
Trong quá trình cạnh tranh các doanh nghiệp yếu kém hơn sẽ bị đánh bại và thôn tính bởi các doanh nghiệp giàu mạnh hơn. Các công ty này có lợi thế làm chủ được nguồn tiềm lực then chốt của các mặt hàng là tiêu chí đầu vào cơ bản, sử dụng để sản xuất các kiểu mặt hàng độc quyền.
Chính phủ quyết định nhượng quyền và chọn lựa hàng hóa, dịch vụ độc quyền
Độc quyền là gì? Tại nước ta, có 20 loại hàng hóa, dịch vụ khác nhau được lên danh sách cụ thể trong Nghị định 94/2017/NĐ-CP là độc quyền thuộc quyền làm chủ của nhà nước (Độc quyền nhà nước). Bên cạnh đó, ở một vài lĩnh vực, nhiều hãng chiếm được vị trí độc quyền nhờ vào việc nhà nước nhượng quyền khai thác thị trường.
Luật bản quyền với các phát minh, sáng chế và có được trí tuệ
Luật bản quyền của các phát minh, sáng chế và có được trí tuệ được nhà nước ban hành với mục tiêu khuyến khích toàn bộ mọi người bào chế, phát minh ra những sản phẩm giúp góp phần gia tăng hiệu quả lao động và chất lượng đời sống của người dân. Những người có các bản quyền này sẽ có khả năng tạo ra thị trường độc quyền trong một khoảng thời gian nhất định, tùy thuộc theo thời hạn giữ bản quyền đấy theo quy định của nhà nước.
Độc quyền tự nhiên do quy mô
Các công ty có khả năng cung cấp mặt hàng cho tất cả thị trường thông qua tính chất quan trọng của ngành có lợi tức tăng theo quy mô. Nghĩa là công ty nào vào thị trường trước có thể sử dụng bí quyết giảm giá liên tục khi mở rộng được quy mô sản xuất để không ngừng ngăn cản sự xâm nhập thị trường của các đối thủ khác.
Xem thêm Phụ nữ nên kinh doanh gì
Phân biệt thị trường độc quyền với thị trường cạnh tranh độc quyền

Độc quyền là gì? Nếu bạn muốn hiểu sâu những thông tin đơn giản nhất để biết được thị trường độc quyền với thị trường cạnh tranh độc quyền thì hãy lưu ý thật kỹ bảng so sánh sau
Đặc điểm so sánh | Thị trường độc quyền | Thị trường cạnh tranh độc quyền |
Ý nghĩa | Là nơi có một người độc nhất bán sản phẩm có một không hai trên thị trường và có nhiều người mua và không có bất kỳ một đối thủ chung ngành nào | Là nơi có số ít nhà cung cấp sẽ bán những món đồ quan trọng cho lượng lớn một người mua |
Bản chất mặt hàng | Đồng nhất | khác biệt |
Số lượng người mua và người bán | không ít người mua nhưng có một người bán | Nhiều hơn một người bán và không ít người mua |
Rào cản gia nhập,rút lui | Vô cùng khó khăn | Tương đối dễ dàng |
Giá của sản phẩm | Do người bán quyết định. Người mua phải chấp thuận mức giá đấy | Người mua có khả năng có quyền làm chủ nhỏ với giá của mặt hàng |
Đường cầu | Cầu không co giãn | tùy thuộc theo bản chất cạnh tranh, cầu có thể co giãn hoặc không |
Qua bài viết, Thegioivoucher.vn đã cung cấp mọi thông tin bạn cần biết về độc quyền là gì? Độc quyền gồm có yếu tố gì. Hy vọng với những thông tin trên của bài viết sẽ hữu ích với các bạn đọc. Cảm ơn các bạn vì đã dành thời gian để xem qua bài viết nảy nhé!
Mỹ Phượng – Tổng hợp
Thàm khao nguồn ( luatminhkhue.vn, luatminhgia.com.vn, www.hotcourses.vn, … )